Buabhall

Buabhall (Buffalo)

Bíosún (Bison)

The historical confusion between the terms "bison" and "buffalo" can be traced back to the early European settlers in North America. When they encountered the American bison, they saw similarities between the animal and the buffalo they were familiar with from Africa and Asia. Hence, they started referring to the American bison as "buffalo," even though they have different evolutionary histories. Although "bison" is the more scientifically accurate term for these North American mammals, many people and Indigenous communities continue to use the term buffalo for them.

Canada is home to two subspecies, Plains and Wood. Prior to European arrival, North America was home to over 30 million bison. Colonization and the removal of the bison to specifically harm Indigenous communities dependent on the animal meant that by the 1880s only 200 bison remained in Canada. Conservation has helped the population grow to about 350,000 today.

Buabhall also means a bugle or trumpet, a product that was made of their horns. A player of such a horn is called a buabhallóir.

Béaloideas - Folklore

ó Seán Breathnach, Co. na Gaillimhe

Bhí fear aon uair amháin agus bhí triúr mac aige. Dúirt sé go dtabharfadh sé an méid airgid a bhí aige don duine ab fhearr acu. Chuaigh an triúr acu ag iarraidh an airgid a fháil dhó fhéin. Dúirt sé go dtabharfadh sé dhá mhí dhóibh agus nuair a bhí an mhí caite tháinig duine acu agus dúirt sé gur shábhail sé cailín a bhí i ngar a bheith caillte. Dúirt an t-athair nach raibh aon mhaith ann, agus ní bhfuair sé tada.

Seachtain ina dhiaidh sin tháinig duine eile acu agus dúirt sé gur lean tarbh é agus go raibh sé ró-scafánta dhó. "Nach breá éasca a thagann an chaint uait a mhic." Dúirt sé nach dtabharfadh sé pingin ná bonn dhó.

Tháinig an duine deiridh agus labhair sé amach go moiglí, múinte, deas. “Shábhail mé mo namhaid agus ní deas an rud é sin. Bhí sé ina shuí in aice le coill mhór agus ar an nóiméad sin tháinig buffalo chuige agus thosaigh an troid láithreach. Bhí an buffalo ag bualadh an fhir chomh maith is d'fhéadfadh sé agus is ar éigean a bhí an fear in ann siúl. Tháinig mé féin chuige agus fearg orm. Bhí scian i mo phóca agam agus mharbhaigh mé an buffalo. Bhreathnaigh an fear suas agus chonaic sé mé agus ríméad agus áthas ina chroí. Labhair sé agus dúirt sé "Ó tá tú go han-mhaith agus béidh mé buíoch dhíot go deo na ndeor."

"Is leatsa an t-airgead," adeir an t-athair, agus thug sé dhó é.

Adapted from: “The Schools’ Collection, Volume 0071, Page 379-381” by Dúchas © National Folklore Collection, UCD is licensed under CC BY-NC 4.0.